(ಮುಂದೆ ಹೋಗುವರು. ಭಾರದ್ವಾಜ, ವಾಸಿಷ್ಟ, ಗೌತಮ ಬರುವರು,)

ಭಾರ.__   ನಮ್ಮೆದುರು ಹುಟ್ಟಿ ನಮ್ಮೆದುರು ಬೆಳೆದವರೆಲ್ಲ ಹಗುರದಲಿ ನಮ್ಮ ಮರುಳೆಂಬ ದಿನ ಬಂದಿತು ; ಆದಿಯರಿಯದ ಸನಾತನ ಧರ್ಮವನು ಕೆದಕಿ ತಪ್ಪುಗಳ ತೋರಿಸುವ ವಿಷಗಳಿಗೆ ಒದಗಿತು; ಅವತಾರ ದೈವವೆನಿಸಿದ ರಾಮಚಂದ್ರನಿಗೆ ಜನ್ಮವಿತ್ತವಳ ನಾಡಾದ ಈ ಕೋಸಲಕೆ ಆರ್ಯಧರ್ಮವ ಹಳಿದು ಅವನು ಮಾನವನೆಂದು ಕೀಳುಮಾತನು ಹೇಳಿ ನಗುವ ಗತಿ ಕವಿದಿತು; ಬಾಲ ಬಾಲಿಶರು ಗುರುಪೀಠಗಳನೇರಿದರು ; ಧರ್ಮದೇವತೆ ತನ್ನ ಸಿಂಹಾಸನವನುಳಿದು ಪಾತಾಳದೆಡೆಗೆ ತೆರಳಿದನು.

ಗೌತಮ__.   ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏಕೆ ಕೆರಳುವೆ ಇಂತು? ಅಲ್ಲಿಯೂ ನೀನಿಂತೆ ಕೋಪದಲಿ ನುಡಿದು ವಾದದ  ನೆಲೆಯ ಮರೆಸಿದೆ.  అ ಸತ್ಯ ಸಂಸ್ಥಾಪನೆಗೆ  ಕೋಪ ಒಂದಾಯುಧವೆ?  ತಡೆದುಕೊ ಮೆಲುನುಡಿಯೊಳೆಲ್ಲವೂ ನಡೆಯುವುದು.

ಭಾರದ್ವಾಜ__.   ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಕೆಲಜನಕೆ ಬರುವುದು.   ನನಗೆ ನಮ್ಮ ಧರ್ಮವ ತೆಗಳುವರ ಸಿಗಿವೆನೆನಿಸುವುದು.

ವಾಸಿಷ್ಠ.__  ಧರ್ಮವನು ತೆಗಳಿದುದು ಏನು? ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನಿಗೆ ನಮ್ಮ ಜಾಬಾಲಿಗಳ ಉಪದೇಶ ಹಿರಿದಾಗಿ ಅದನವನು ಮುಂದುವರಿಸಿಹನು. ಇಷ್ಟರಲೇನು? ಕೆಲಕಾಲ ಕಳೆಯೆ ತಿಳಿಯುವನು

ಭಾರದ್ವಾಜ__.   ಆ ಕಾಲದಲಿ ಈಗಲೇ ಪ್ರಾಂತ್ಯವೆನಿಸಿರುವ  ಕೋಸಲ ಭೂಮಿ ಹೊಲೆಗಲಿಸಿ ಹಾಳಾಗಿ ಕೆಸರಿನಲಿ ಕೂರುವುದು. ಕಾಡುಜನರೇ ಇವರ ಶಿಷ್ಯರು, ವೇಶೈಯರು ಇವರಿಗೌತಣವ ನೀಡುವರು; ಅಂತ್ಯಜರೆಲ್ಲ ಈತನಿಗೆ ಉತ್ತಮರು; ಉತ್ತಮರ ಸರಿಜೋಡು, ಇಲ್ಲದೇ ಉತ್ತಮರಿಗಿಂತ ಒಕ್ಕೈ ಮೇಲು. ಎಂತು ಸಹಿಸಲಿ ನಾನು ಈ ಧರ್ಮನಾಶವನು? ಈ ಅಧರ್ಮೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯವನು ? ವಾಸಿಷ್ಟ, ನೀನಿಂತು ಸುಮ್ಮನಿರೆ ಧರ್ಮ ಉಳಿಯುವುದೆಂತು ?

ವಾಸಿಷ್ಟ__.  ನಿನ್ನ ಧರ್ಮೋತ್ಸಾಹ ನನ್ನೊಳುದ್ಭವಿಸದಿರೆ ನಾನೆಂತು ಕಾದಲಿ ? ನನಗೆ ತೋರುತಲಿದೆ. ನೀನು ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಅಪಚಾರವನು ಬಗೆಯುತಿದೆ.

ಭಾರದ್ವಾಜ__.   ನಾನು ? ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಅಪಚಾರಮಾಡುತಲಿಹೆನೆ ? ಆಡು ಎಂತು?

ವಾಸಿಷ್ಠ.  __    ನೋಡು, ಧರ್ಮವನ್ನು ನಾನು ನೀನು ಉಳಿಸುವೆವು ಎಂಬಲ್ಲಿ ಧರ್ಮ ಎಂಬುದು ಎನಿತು ಕಿರಿದಾಯ್ತು? ನಮ್ಮ  ಸಿದ್ದಾರ್ಥನಂತ್ಯಜರಲ್ಲಿ  ಕನಿಕರವ ತೋರಿದೊಡೆ ಧರ್ಮವಳಿಯುವುದಾದರೆ: ಆ ಧರ್ಮವಾವ ಧರ್ಮ ? ಹೇಳುವುದ ಕೇಳು. ಸಾವಧಾನದಿ ವಿಚಾರಿಸು, ಧರ್ಮವನು ಬೆಳೆಸು. ಅವತಾರ ದೈವವೆಂದಾ ರಾಮಚಂದ್ರನನು ಪತಿತಪಾವನನೆಂದು ನಾವೆ ಹೊಗಳುವೆವಲ್ತೆ ? ಪತಿತರನು ಮುಟ್ಟಿ ಪಾವನಗೈವ ಆತ್ಮಬಲ ನನಗಿಲ್ಲ ನಿನಗಿಲ್ಲವೆನ್ನು, ಬಲ ಇರುವವನು ಅವರನುದ್ಧರಿಸುವೆನು ಎಂದು ಯತ್ನಿಸೆ ಅದನು ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ವಿರೋಧವೆನಲೇಕೆ ?

ಭಾರದ್ವಾಜ__.  ಗೌತಮ, ನೀನೇನನೆಂಬೆ ?

ಗೌತಮ__.  ಭಾರದ್ವಾಜ, ತಿಳಿದವರು ಯಾವುದನು ಹೇಳಿದೊಡೆ ಅದನು ಕೇಳುವೆ ನಾನು : ನಮ್ಮವರ ಧರ್ಮ ಇದು. ಧರ್ಮ ಧರ್ಮ ಎಂದು ಯಾವುದನು ಕರೆಯುವೆವೊ ಅದು ಜಗವ ಧರಿಸಿಹುದು. ಒಬ್ಬರಿಬ್ಬರ ಮಾತು ನಡೆಯಿಂದ ಆ ಧರ್ಮ ಕೆಟ್ಟು ಹೋಹುದೆ ? ಎಲ್ಲವನು ಧರಿಸಿ ಹಿಡಿದಿರುವ ಧರ್ಮವಾವುದು ಎಂದು ತಿಳಿಯುವರೆ, ತಾಳ್ಮೆಯಲಿ ಎಲ್ಲರಾಂತರ್ಯದಲಿ ಸುಳಿವ ಧರ್ಮದ ಅಡಿಯ ಸಪ್ಪುಳನು ಕೇಳಬೇಕು. ನಮ್ಮ ಹೃದಯದಲಿ ಸುಳಿವುದೋ ಅದು ಎಂದು ಏಕಾಂತದಲಿ ಕೇಳಿ ಅದನು ಇದರಲಿ ಇದನು ಅದರಲಿ ಸಮನ್ವಯಿಸಿ ಧರ್ಮಪದಗತಿಯನನುಸರಿಸಿ ಊಹಿಸಬೇಕು. ತತ್ತ್ವದ ವಿಚಾರದಾರಂಭದಲೆ ಕೋಪಗೊಳೆ

ಉದ್ವೇಗದಲ್ಲೋಲಕಲ್ಲೋಲದಲಿ ಮನಕೆ ಧರ್ಮದೇವತೆಯ ಮೆಲುನಡೆಯ ಸುಳಿವರಿಯದು. ಧರ್ಮ ಬಹುಮುಖದಿಂದ ನುಡಿಯುವುದು, ಬಹುದೂರ ಹರಿಯುವುದು, ಬಹುವೇಳೆ ಕಣ್ಣಿಂದ ಮರೆಯುವುದು, ಗಾಳಿಯಡಿಗುರುತ ಮರಳಿನ ಮೇಲೆ ಕಾಂಬವೊಲು ಸೂಕ್ಷ್ಮಧರ್ಮದ ಅರಿವು. ತಾಳ್ಮೆಯಿರಬೇಕು ಧರ್ಮವನು ಪೊರೆವೆವೆಂಬರಿಗೆ : ನಮ್ಮನ್ನರಿಗೆ.

(ಎನ್ನುತ್ತ ಮುಂದೆ ಹೋಗುವರು. ಇಬ್ಬರು ಹುಡುಗರು ಬರುವರು.)   

*****************************

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಗದ್ಯ ಸಾರಾಂಶ

ಭಾರದ್ವಾಜರಿಗೆ ಬುದ್ಧನ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಗೊಂದಲ. ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣೆದುರು ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದವನು ಈಗ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಬೆಳಕನ್ನು ನೀಡುತ್ತಲಿರುವನು. ಸನಾತನ ಧರ್ಮವನ್ನು ಬದಿಗಿಟ್ಟು ತನ್ನದೇ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಧರ್ಮವನ್ನು ಕೆಡಿಸುತ್ತಿರುವನು ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ಕೋಪ. ಇಂತಹವರಿಂದ ಧರ್ಮ ಉಳಿದೀತೆ ಎಂದು ಚಿಂತೆ.

ಗೌತಮ ಸಮಾಧಾನ ಹೇಳುವರು. ನಿಧಾನವಾಗಿ ಯೋಚಿಸಿದರೆ ಎಲ್ಲವೂ ಸರಿಹೋಗುವುದು ಎನ್ನುವರು. ಆದರೆ ಭಾರದ್ವಾಜರಿಗೆ ಕೋಪ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಬುದ್ಧನು ಸನಾತನ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಅಪಚಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ವಾಸಿಷ್ಠರೂ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಬಳಿಕ ಎಲ್ಲ ತಿಳಿಯಾಗುವುದು ಎಂದು ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವರು.

ಬುದ್ಧನು ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಸಮಾನವಾಗಿ ಕಾಣುವುದು, ಎಲ್ಲರ ಮನೆಗಳಿಗೂ ಹೋಗುವುದು, ಸಲ್ಲದವರು ಇವನಿಗೆ ಔತಣ ಮಾಡುವುದು ಇದೆಲ್ಲ ಕಂಡು ಭಾರದ್ವಾಜರಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ರೀತಿಯ ಧರ್ಮನಾಶವನ್ನು ಹೇಗೆ ಸಹಿಸುವುದು ಎಂದು ಅವರ ಚಿಂತೆ. ತನ್ನಂತೆ ಈ ಇಬ್ಬರೂ ಯೋಚಿಸಲಿ ಎಂದು ಅವರ ಆಸೆ. ಆದರೆ ಗೌತಮ ತಟಸ್ಥ. ವಾಸಿಷ್ಠರು ಸಹನಶೀಲರು. ಭಾರದ್ವಾಜರ ವಿಚಾರಸರಣಿ ಅವರಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಧರ್ಮವನ್ನು ಅಪಚಾರಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವವರು ನೀವೇ ಎಂದು ಭಾರಸ್ವಾಜರಿಗೆ ಹೇಳಿಬಿಡುವನು

ವಾಸಿಷ್ಠರು ಧರ್ಮದ ವ್ಯಾಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನು ಅಂತ್ಯಜರಲ್ಲಿ ಕನಿಕರ ತೋರಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಿಲ್ಲ. ರಾಮಚಂದ್ರನನ್ನು ಪತಿತಪಾವನನೆಂದು ಕರೆಯುವುದಿಲ್ಲವೆ? ಬುದ್ಧ ಧರ್ಮವಿರೋಧಿಯಲ್ಲವೆನ್ನುವನು. ಗೌತಮರು ಇದಕ್ಕೆ ಏನೆನ್ನುವರೆಂದು ಭಾರದ್ವಾಜ ಕೇಳುವನು.

ಗೌತಮರು ಅದಕ್ಕೆ ತಿಳಿದವರು ಯಾವುದನ್ನು ಸರಿ ಎನ್ನುವರೋ ಅದನ್ನು ಕೇಳುವವನು ನಾನು ಎನ್ನುವರು. ಬುದ್ಧನು ಅನುಸರಿಸಿರುವ ಧರ್ಮ ಯಾವುದೆಂದು ತಿಳಿಯಬೇಕೆಂದರೆ ತಾಳ್ಮೆಯಿಂದ ಅದರ ಆಂತರ್ಯವನ್ನು ತಿಳಿಯಬೇಕು. ಅದು ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಸುಳಿದು ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ. ಧರ್ಮದ ಗತಿಯನ್ನು ಅರಿತು ನಡೆಯಬೇಕು. ಇಂದಲ್ಲ ನಾಳೆ ಅದು ಸಿದ್ಧಿಸುತ್ತದೆ. ಧರ್ಮವು ಬಹುಮುಖದಿಂದ ನುಡಿಯುವುದು ಮತ್ತು ನಡೆಯುವುದು. ಬಹಳ ಬೇಗ ಸುಳಿದು ಮರೆಯಾಗುವ ಅರಿವು ಧರ್ಮ. ಮರಳಿನ ಮೇಲೆ ಗಾಳಿಯ ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನು ಕಾಣಲಾಗದು ಅಂತೆಯೇ ಧರ್ಮದ ಅರಿವು. ಇದನ್ನರಿಯಲು ನಮ್ಮಂತವರಿಗೆ ತಾಳ್ಮೆಯಿರಬೇಕು ಎನ್ನುವರು. 

ಹೀಗೇ ಮಾತನಾಡುತ್ತ ಹೊರಡುವರು. ಇಬ್ಬರು ಹುಡುಗರು ಬರುವರು.

ಯಶೋಧರಾ__   ಅಡಿಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದರೆನ್ನ ಬಾರದಿಇತ್ತೆ ?

ಅಂಬಿಕೆ__   ಹೆಣ್ಣಾದ ಮಾತ್ರಕೇ ಅಷ್ಟು ಅಗ್ಗವೆ ಮಾಜಿ ? ಅಡಿಯ ನುಡಿ ಅರ್ಪಣೆಯ ನುಡಿ ನಿಮಗೆ ಇಷ್ಟವಿರೆ ಸತಿಯಾದ ನೀವು ಆಡಿರಿ. ನಾನು ಆಡಲೆ ? ನೀವೆನಗೆ ರಾಣಿ. ನಿಮ್ಮನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲೆ ? ಈ ಉಪಾಯನಗಳನು ಕಳುಹಿರುವರೆಂದೆನು. ಶುಭಮಸ್ತು ಎಂದರು. ಕಳುಹಿದುದು ನೀವೆಂದು ತಿಳಿಯಿತೋ ಇಲ್ಲವೋ ನಾ ಕಾಣೆ. ಇದನೆಂತು ಅರಿಯಿಸುವೆನೋ ಎಂದು ನಾನು ಚಿಂತಿಸುತ್ತಿರಲು, ದೂರದೊಳಗಿರ್ದ ಅಂಬಾಪಾಲಿ ಗುರುಗಳಿಗೆ, ದೇವಿ ಗುರುಪತ್ನಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಗುರುಗಳನ್ನು ನೋಡುವುದು ಸರಿಯೊ ಸಲ್ಲದೊ ಎಂಬ ಶಂಕೆಯಲಿ ತಾವು ತರಲಿಲ್ಲ, ಕಳುಹಿರುವರು, ಎಂದರು. ಗುರು ಅದಕೆ, ಯಾರಾದರೂ ಇಲ್ಲಿ ಬರಬಹುದು, ನಾವು ಹೊಗಳುತಲಿರುವ ಧರ್ಮ ಸಮವರ್ತ್ಮದಲಿ, ಇವರು ಬರಬಾರದು, ನೋಡಬಾರದು ಅವರು, ಎಂಬ ನಿಯಮನ ನಿಷೇಧಗಳಿಲ್ಲ, ಎಂದರು.

ಆಗ ಅಂಬಾಪಾಲಿ ನನ್ನ ಒಂದೆಡೆಗೊಯ್ಯ,  ಸಾರಿಪುತ್ರರ ನಾನು ಕೆಲಕೆ  ಓಡಿ ಬಂದೆನು ಮಾಜಿ,

(ಯಶೋಧರೆ ಸುಮ್ಮನಿರುವಳು.)

ಸುಮ್ಮನಿರುವಿರೆ ಮಾಜಿ, ತಳುವಲೇತಕೆ ?

ಯಶೋಧರಾ__   ಆಣ್ಮ ಬರಹೇಳು ಎಂದರೇ?

ಅಂಬಿಕೆ__   ಬರಲು ತಪ್ಪಿಲ್ಲವೆಂದರು ಮಾಜಿ.

ಯಶೋಧರಾ__  ಆನಂದ. ಅಣ್ಣನನು ಅಲ್ಲಿ ನೋಡಲೆ ?

ಆನಂದ __   ಅದಕೆ ಏನಡ್ಡಿ ?

ಯಶೋಧರಾ__   ಬರಲಿ ಎಂದೆನಲಿಲ್ಲ. ಬರಹೇಳು ಎನಲಿಲ್ಲ ; ಬರಲು ತಪ್ಪಿಲ್ಲವೆಂದರು. ಎಂತು ಹೋಗುವೆನು? ಹೋಗಿ ಎದುರಲಿ ನಿಲಲು ನುಡಿಸುವರೊ ನುಡಿಸದು ಯಾವ ಧೈರ್ಯದೊಳವರ ಬಳಿಸಾರಿ ನಿಲ್ಲಲಿ ?

ಆನಂದ__.  ನುಡಿಸದಿರುವರೆ ಅತ್ತೆ ? ತನ್ನವರ ಮನಗಳನ್ನು ಸಂತೋಷಪಡಿಸಲೆಂದೇ ನೂರು ಯೋಜನವ ನಡೆದುಬಂದಿಹರರಲ್ತೆ ?

ಯಶೋಧರಾ __  ನೂರು ಯೋಜನದಗಲ ಸಾಗರಕೆ ಸೇತುವೆಯ ಕಟ್ಟಿ ಸೇನೆಯ ನಡೆಸಿ, ಪ್ರಿಯೆಯನುಳಿದಿರಲಾರೆನೆಂದು ಬಹು ಹಂಬಲಿಸಿ ಸತಿಗಾಗಿ ಹಗೆಗಳನ್ನು ಸದೆದ ಸಾಕೇತದಲ್ಲಿ ಸೀತೆಯನು ಬಾರೆಂದು ಕರೆಕಳುಹಿ ಬಂದಂದು ಮೊಗವನೊಂದೆಡೆಗೆ ತಿರುಹಿದನಂತೆ. ಆನಂದ, ಈ ಕತೆಯನೀ ಕೇಳಿ ಅರಿಯೆಯಾ? ಸತಿಗಾಗಿ ಇನಿತುಮಾಡಿದನೆಂದು ಜನ ಎಂದು ನಾಣ್ಕವಿದುವಂತೆ. ಆತನ ವರ್ತನೆಯ ನೋಡಿ ವಶಿಯೆಂದು ಲೋಕ ಮೆಚ್ಚಿತು. ಸತಿಯ ಗತಿಯೇನು? ಗಂಡು ನಾಚಿತು ಅಣ್ಣ, ನಾಣದೇ ಹೆಣ್ಣು? ಇಲ್ಲವೇ ತನ್ನುಡೆಯನಿವನು ಧರಿಸಿದನೆಂದು  ಗಂಡುಡೆಯ ತಾನು ಧರಿಸುವುದು ತರವಪ್ಪುದೋ? ನೂರು ಯೋಜನ ದೂರ ದೇಶದಂತರವ ಕಳೆದವರು ಮನಸು ಮನಸಿನಮಧ್ಯದಭ್ಯಂತರವನಂತೆ ಉಳುಸಿಕೊಂಡಿರಬಹುದು.

ಅಂಬಿಕೆ __  ಅಮ್ಮಾಜಿ, ಈ ಮೊದಲು ನೋಡಲಾಗದೆ ಎಂದು ನೊಂದಿರೇ. ನೋಡುವುದು ದೋಷವಲ್ಲೆಂಬರ ? ಬಂದು ನೋಡಿರಿ. 

ಯಶೋಧರಾ__ನೋಡುವೆನು ಅಂಬಿಕೆ__. ಎಲ್ಲಿಯಾದರು ಕುಳಿತು ಮರೆಯಿಂದ ನೋಡುವೆನು. ಬಳಿಗೇಕೆ ಸಾರಲಿ ?

ಆನಂದ__ ಇಂತೇಕೆ ನೆನೆಯುವಿರಿ ಅತ್ತೆ ? ಬರಬೇಕೆಂದೆ ಗುರುಗಳಭಿಮತವೆಂದು ತೋರುವುದು.

ಯಶೋಧರಾ__   ಆನಂದ ಅಭಿಮತವನೂಹಿಸುವೆವೇಕೆ ? ಎನ್ನಾಣ್ಮನನು ನೋಡಬಹುದೆಂದಾಯ್ತು. ಸಾವಿರದ ಗುಂಪಿನಲಿ ಎಲ್ಲಿಯೋ ಯಾವಾಗಳೇ ಸೇರಿ ನೋಡುವೆನು. ಎಲ್ಲರಂತಲ್ಲ, ಪೂರ್ವಾಶ್ರಮದ ಸತಿ, ಎಂದು ಕೃಪೆಯ ತೋರುವುದಾಗೆ ಇಲ್ಲಿಗೇ ಬಿಜಗೆಯ್ದು  ನನ್ನ ಸೇವೆಯ ಕೊಳಲಿ.

ಅಂಬಿಕೆ __ಇಂತೆಂಬರೇ ಮಾಜಿ ?

ಯಶೋಧರಾ__   ಏನೆಂದೆನಂಬಿಕೆ ? ನಗರಿಗೈತಂದಿಹರು; ಅರಮನೆಗೆ ಬಂದಿಹರು ; ನೋಡುವುದು ತಪ್ಪಲ್ಲ ; ಇಲ್ಲಿ ಬರುವುದು ತಪ್ಪೆ, ಕಪ್ಪವೆ ? ಬರಬೇಕು. ನಾನೊಂದು ವಸ್ತುವೆಂದವರು ಎಣಿಸುವುದಾಗೆ ನಾ ಹೇಳಲೇಕೆ ? ತಾವೇ ಇಲ್ಲಿ ಬರುವರು ; ನೋಡುತ್ತಿರು.

ಆನಂದ __ಅತ್ತೆ, ಗುರುಗಳಿಗೆ ನಿಮ್ಮರ್ಥವನು ಯಾರಾದರೂ ಹೇಳಬೇಕು ಹೇಳದೆ ಇರಲು ಬರುವರೋ ಇಲ್ಲವೋ ?

ಯಶೋಧರಾ__   ನೀ ಹೇಳು ಆನಂದ. ಅತ್ತೆಯಾಗಿಹ ನಾನು ಅಳಿಯನಾಗಿಹ ನೀನು ಎಳೆಯತನದಿಂದಲೂ ಜೊತೆಯಲೇ ಬೆಳೆದೆವು. ವಾವೆಯಲಿ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ, ಬೆಳೆದುದರೊಳಕ್ಕಯ್ಯ, ಯುವರಾಣಿಯಾದಂದು ಅತ್ತೆ, ಇನ್ನಿಗಳೋ ಗುರುವಿನಂದಿನ ಪತ್ನಿ ; ಇನಿತು ವಿಧದಲಿ ನಾನು ನಿನ್ನ ಸೇವೆಗೆ ಪಾತ್ರಳಾಗಿಹೆನು. ಗುರುಗಳಿಗೆ ನನ್ನ ಅಭಿಮತವ ತಿಳುಹುವುದ ನೀ ಕೈಕೊಂಡು ಉಪಕಾರಮಾಡು.

ಆನಂದ__.  ಆಗಲಿ, ಅತ್ತೆ, ತಿಳುಹುವೆನು. ಅಂಬಿಕೆ  __ ಊಳಿಗದ ಹೆಣ್ಣು ಮಾಡುವುದೊಂದು ಅರಿಕೆಯಿದೆ. 

ಆನಂದ.__  ಹೇಳು.

ಅಂಬಿಕೆ__   ಗುರುಗಳಿಗೆ ಈ ಮಾತನರುಹುವುದರಲಿ ಅಪಚಾರವಾಗದಿರಬೇಕು.

ಯಶೋಧರಾ__   ಕೇಳಾನಂದ, ಹೆಣ್ಣಾದ ಮಾತ್ರಕೆ ಅಗ್ಗವೇ ಎಂದವಳು ಈಗ ಅಪಚಾರಕಂಜುವಳು. 

ಅಂಬಿಕೆ  __ ಆಗಣಮಾತು ತಗ್ಗಿ ನುಡಿದುದು ತಾಯಿ. ಈಗ ಕಳುಹುವ ಮಾತು ಸೆಟೆತು ನಿಂತಿರುವಂತೆ ತೋರುವುದು.

ಯಶೋಧರಾ __  ಆನಂದ, ಆಣ್ಮನಿಗೆ ನನ್ನಬಿನ್ನಹವ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಮಾತು ದರ್ಪದಲಿ ನುಡಿದುದಲ್ಲೆಂದರುಹು. ಇದು ನಿಜ. ಮೆಲುಹು ಮರೆಸಿದ ಬಿರುಸು ಮೆಲುಹಾಗಿ ತೋರುವುದು. ಎನಿಸು ಮೆಲುಹಾದರೂ ಮೇಲೆ ಬಿರುಸನು ಹೊದೆಯೆ ಬಿರುಸಾಗಿ ಕಾಣುವುದು. ಎನಗಹಂಕೃತಿಯಿಲ್ಲ. ಆಣ್ಮನಿಗೆ ಬೇಡವಾದೆನೆ ಎಂಬಬ ಬೇನೆಯಲಿ ನುಡಿದಿಹೆನು. ಸರಿಯಾಗಿ ಬಿನ್ನಯಿಸು.

ಆನಂದ.__  ಅಪ್ಪಣೆ.

**************************"*******

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಸಾರಾಂಶ

ಅಂಬಿಕೆ ಗುರುಗಳಿಗೆ ಕೊಟ್ಟೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪಾದಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಬೇಕು ಎಂದು ಯಶೋಧರಾ ತಿದ್ದುವಳು. ಪತಿಯ ಮೇಲಿನ ಗೌರವ, ಪ್ರೀತಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಅಂಬಿಕೆಯು ರಾಣಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಹೇಳಿದ್ದೇನೆ ಎನ್ನುವಳು. ಆಣ್ಮನಿಗೆ ತಾನು ಕಳಿಸಿದ್ದು ಎಂದು ತಿಳಿಯಿತೇ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂಬ ಆತಂಕ ರಾಣಿಗೆ. ಅಂಬಾಪಾಲಿಯಿಂದ ಅದು ತಿಳಿಯಿತಲ್ಲದೆ ಗುರುಪತ್ನಿಯು ಗುರುಗಳನ್ನು ನೋಡಲು ಬಯಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದೂ ತಿಳಿಯಿತು ಎನ್ನುವಳು ಅಂಬಿಕೆ.

ಬರಲಿ ಎನ್ನಲಿಲ್ಲ. ಬರಬಹುದು ಎಂದರು ಎಂದು ತಿಳಿದಾಗ ಯಶೋಧರೆಗೆ ನೋವು. ಗುರುಗಳ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದೇ. ಅವರು ಬರಬಾರದು ಇವರು ಬರಬಾರದು ಎಂಬುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ಅಂಬಿಕೆ ತಿಳಿಸುವಳು.

ಆನಂದನ ಸಲಹೆ ಕೇಳಿದಾಗ ಹೋಗಲು ಅಡ್ಡಿಯಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವನು. ಆದರೆ ಹಿಂದೆ ಶ್ರೀರಾಮ ರಾವಣನನ್ನು ಕೊಂದು ಸೀತೆಗೆ ಬರಲು ತಿಳಿಸಿ ಅವಳು ಬಂದಾಗ ಬೇರೆಡೆ ಮುಖ ತಿರುಗಿಸಿ ನಿರಾಕರಿಸಿದ ಸಂಗತಿ ನೆನಪಿಸುವಳು. ತನ್ನನ್ನು ತನ್ನಾಣ್ಮ ನುಡಿಸುವರೊ ಇಲ್ಲವೊ ಎಂಬ ಚಿಂತೆಗೆ ಆನಂದ ಸಮಾಧಾನ ಹೇಳುವನು. ಆದರೂ ಅವಳಿಗೆ ಆತಂಕ. ಹೆಣ್ಣು ಎಷ್ಟಾದರೂ ಹೆಣ್ಣೇ. ಗಂಡುಡುಗೆ ತೊಟ್ಟಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಗಂಡಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಗಂಡನಿಗೆ ಮನದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವ ಭಾವನೆ ಇದೆಯೋ ಎಂದು.

ಅಂಬಿಕೆಯು ತನ್ನರಾಣಿಯ ಮನದ ದುಗುಡ ಕಂಡು ಆಗ ಅಷ್ಟು ಕಾತರದಿಂದ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಹಂಬಲಿಸಿದವರು ಈಗ ಅವರೇ ಬರಲು ಹೇಳಿದಾಗ ಚಿಂತಿಸಬಹುದೆ ಎನ್ನುವಳು. 

ಎಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಮರೆಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ನೋಡಿದರಾಯಿತು ಎಂದುದಕ್ಕೆ ಆನಂದನೂ ಒತ್ತಾಯಿಸುವನು. 

ಸಾವಿರದ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ನಾನೂ ಒನ್ನಳು ಎಂದಾದರೆ ಎಲ್ಲಿಯೋ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ನೋಡಿದರಾಯಿತು. ತನ್ನ ಪೂರ್ವಾಶ್ರಮದ ಸತಿ ಎಂಬ ಭಾವ ಇದ್ದರೆ ಅವರೇ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರಲಿ ಎನ್ನುವಳು. ಅಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ಅವಳ ನೋವಿನ ಆಳ ಇದೆ. ಇವರಿಬ್ಬರಿಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯ. 

ನೂರಾರು ಯೋಜನ ಬಂದವರಿಗೆ ಮನಸಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾದವರ ಬಳಿಗೆ ಬರಲು ಕಷ್ಟವೆ? ಅದಕ್ಕೆ ಆನಂದನು ಗುರುಗಳಿಗೆ ನಿಮ್ಮ ಅಂತರಾರ್ಥವನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ಹೇಳಬೇಕು.  ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿಯುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ ಎನ್ನಲು ಅವನೇ ಆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ತಿಳಿಸುವಳು. ಅದಕ್ಕವನು ಒಪ್ಪುವನು.

 ಅಂಬಿಕೆ ಹೇಳುವುದನ್ನು ಹಿತಕರವಾಗಿ ಬಿರುಸಿಲ್ಲದೆ ಹೇಳಲು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುವಳು.

ಯಶೋಧರೆ ಅಚ್ಚರಿಯಿಂದ ಅಂಬಿಕೆಯನ್ನು ನೋಡುವಳು.  ಮತ್ತೆ ಅವಳ ಮನವರಿತು ಹೇಳುವಳು.  ಒಳಗಿನ ವಿರುಸವನ್ನು ಮೃದು ಮರೆಸಿದಾಗ ಮೃದುವಾಗಿಯೇ ತೋರುವುದು ಎಂದು. ಮೇಲೆ ಬಿರುಸಿದ್ದರೂ ಒಳಗೆ ಮೃದು ಇರುವುದು ಎನ್ನುತ್ತ ಆನಂದನಿಗೆ  ಆಣ್ಮನಿಗೆ ಬೇಡವಾದೆನೆ ಎಂಬ ನೋವಿನಲ್ಲಿ ನುಡಿದಿರುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸು ಎನ್ನಲು ಅವನು ಅಪ್ಪಣೆ ಎಂದು ಹೊರಡಲು ಅನುವಾಗುವನು.