ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರೀತಿಯ ಕನ್ನಡದ ಕಿಂಡಿ

ಬಾಲಸರಸ್ವತಿ


 ಬಾಲಸರಸ್ವತಿ


ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರದು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಹೆಸರು.  ಭರತನಾಟ್ಯ ಕಲೆಯನ್ನು ಭಾರತ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದ ವಿವಿಧೆಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರ ಕೊಡುಗೆ ಮಹತ್ವದ್ದು.

ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರು 1918ರ ಮೇ 13 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು.  ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯಕಲೆಗಳ ಹಿನ್ನಲೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ವಂಶದಿಂದ ಬಂದ ಅವರು, ತಮ್ಮ ವಂಶವಾಹಿನಿಯ ಏಳನೆಯ ತಲೆಮಾರಿನ ಪ್ರತಿಭೆ ಎಂದು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.  ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರ ಪೂರ್ವಜರಾದ ಪಾಪಮ್ಮಾಳ್ ಅವರು ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ವಿದ್ವನ್ಮಣಿಯಾಗಿ ಹದಿನೆಂಟನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ  ತಂಜಾವೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆಸ್ಥಾನ ಕಲಾವಿದೆಯಾಗಿದ್ದರು.   ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರ ಅಜ್ಜಿ ವೀಣಾ ಧಾನಮ್ಮಾಳ್, ಇಪ್ಪತ್ತನೆ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಸಂಗೀತಗಾರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು.   ತಾಯಿ ಜಯಮ್ಮಾಳ್ ಅವರು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಗಾಯಕಿಯಾಗಿದ್ದು ಮಗಳ ಕಲಿಕೆಗೆ ನೀರೆರೆದರು.  ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರು ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯಗಳೆರಡರಲ್ಲೂ ಪರಿಣತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದರು.  
 
ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರು ಪುಟ್ಟ ಮಗುವಾಗಿರುವಾಗಲೇ  ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಕಲಿಯತೊಡಗಿದರು. ಇನ್ನೂ ನಾಲ್ಕು ವಯಸ್ಸಿನವರಾಗಿದ್ದಾಗ ತಂಜಾವೂರಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿದ್ವಾಂಸರಾದ  ನಟ್ಟುವನಾರ್ ಕೆ ಕಂದಪ್ಪನ್ ಅವರಿಂದ ನೃತ್ಯ ಕಲಿಯಲಾರಂಭಿಸಿದರು.  ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರ ಸಹೋದರರಾದ ಟಿ ರಂಗನಾಥನ್ ಮತ್ತು ಟಿ ವಿಶ್ವನಾಥನ್ ಅವರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಗೀತಗಾರರಾಗಿಯೂ ಸಂಗೀತ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿಯೂ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿದ್ದರು.  ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರ ಪುತ್ರಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನೈಟ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರ ಮಾದರಿಯ ನೃತ್ಯಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣಿತೆಯಾಗಿದ್ದರು.  ಅವರ ಮೊಮ್ಮಗ ಅನಿರುದ್ಧ ನೈಟ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ಈ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ್ದು ಬಾಲಾ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಅಂಡ್ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿಯೂ   ಬಾಲಸರಸ್ವತಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿಯೂ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.  ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರ ಅಳಿಯ ಡೌಗ್ಲಾಸ್ ಎಂ ನೈಟ್ ಅವರು ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರು 1925ರ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡಿದರು.  ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನೃತ್ಯ ಕಲಾವಿದರಾದ ಉದಯಶಂಕರ್ ಅವರ ಆಹ್ವಾನದ ಮೇರೆಗೆ ದಕ್ಷಿಣಭಾರತದಿಂದ ಹೊರಗೆ ಭರತನಾಟ್ಯ ಪದ್ರರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡಿದ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲನೆಯವರಾದ ಅವರು 1934 ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದರು.  1937 ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರು ನೀಡಿದ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ  ರಬೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೂರರು ಆಗಮಿಸಿದ್ದರು.    

ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ವಿದ್ವಾಂಸರ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದ ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರ ನೃತ್ಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಶಂಭು ಮಹಾರಾಜ್,  ಡೇಮ್ ಮಾರ್ಗಾಟ್ ಫಾಂಟೆಯಿನ್, ಮಾರ್ಥಾ ಗ್ರಾಹಮ್  ಮತ್ತು ಮೆರ್ಸ್ ಕನ್ನಿಂಗ್ ಹ್ಯಾಮ್ ಮುಂತಾದ ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ನೃತ್ಯ ಪರಿಣತ ಗಣ್ಯರು ಪ್ರಶಂಸಿಸಿದ್ದರು.  

ಬಾಲಸರಸ್ವತಿ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಭೂಷಣ, ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ, ಕೇಂದ್ರ ಸಂಗೀತ ನೃತ್ಯ ಅಕಾಡಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು, ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್  ಪತ್ರಿಕೆಯ ನೃತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕರಾದ ಅನ್ನಾ ಕಿಸ್ಸೆಲ್ ಸರ್ವಿಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಮದ್ರಾಸಿನ ಸಂಗೀತ ಕಲಾನಿಧಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ಗೌರವಗಳು ಸಂದವು. 

2000ದ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ‘America’s Irreplaceable Dance Treasures: The First 100” ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿ ಬಂದ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ದೇಶಗಳಿಂದ ಹೊರತಾದ  ಏಕೈಕ ಪ್ರತಿಭೆ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರದು.   

ಬಾಲಸರಸ್ವತಿಯವರು 1984ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ 9ರಂದು ಈ ಲೋಕವನ್ನಗಲಿದರು.  ಈ ಮಹಾನ್ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ನಮ್ಮ ನಮನಗಳು.

On the birth anniversary of great dancer Balasaraswathi

ಕಾಮೆಂಟ್‌ಗಳು

ತಮ್ಮ ಸಲಹೆಗಳಿಗೆ ಸುಸ್ವಾಗತ!

ಚಿತ್ರ ಕೃಪೆ: ಎಂ.ಪಿ.ಎಂ. ನಟರಾಜಯ್ಯ